In Goed Bezig! besteden we aandacht aan knappe prestaties en leuke bezigheden. Dit keer een veeleisende, maar mooie manier om met je hond bezig te zijn: Search and Rescue

Wat houdt Search And Rescue (SAR) in?

De neus is het belangrijkste orgaan van de hond. Een hondenneus zit vernuftig in elkaar en zelfs wetenschappers weten nog niet exact hoe hij werkt en waar hij precies toe in staat is. Wat men wél zeker weet, is dat een hond zijn neus graag gebruikt . En dat kan op zeer verschillende manieren. De neus van een hond is zo goed ontwikkeld dat een hond zelfs in staat is een goed gecamoufleerd stuk wild of kadaver op grote afstand te ruiken, zelfs als dat begraven is. Van deze aanleg wordt dankbaar gebruik gemaakt bij het reddings- en bergingswerk ook wel SAR genaamd. De afkorting SAR staat voor Search And Rescue of Search and Recovery.

Welke honden zijn geschikt voor reddingshond?

In principe is elke hond die ergens in hoge mate voor te motiveren is, en voor en met zijn baas wil werken geschikt om opgeleid te worden tot reddingshond. Van karakter moet de hond nieuwsgierig en zeer sociaal zijn en een hoge werklust hebben. Er zijn echter wel enkele voorwaarden die van belang zijn, denk hierbij aan focus, karakter en fysieke gesteldheid.
Een reddingshond moet van nature flexibel, krachtig en in zeer goede conditie zijn. Het terrein waar de hond moet gaan werken is vaak zeer moeilijk begaanbaar. Daarom is bijvoorbeeld een teckel, ook al kan hij nog zo goed ruiken minder geschikt als (inzetbare) reddingshond. Op het puin zal hij problemen hebben en tijdens vlakte zoeken zal hij moeite hebben met de grote afstanden. In het algemeen zal een middelgrote behendige hond geschikt zijn, zoals Retrievers, Herders, Voorstaande jachthonden en Terriërs. Het hoeft natuurlijk niet speciaal een rashond te zijn, kruisingen kunnen ook prima reddingshonden zijn.

De Vizsla als reddingshond

De hierboven genoemde gewenste kenmerken gelden vaak in hoge mate voor onze Vizsla’s. Naast zijn originele taak als jachtgebruikshond kan de Vizsla ook zijn meerwaarde laten zien is als reddingshond, ook wel SAR-hond genaamd. De vizsla heeft een groot uithoudingsvermogen, een groot loopvermogen, werkt graag zelfstandig maar toch in contact met zijn baas, heeft een grote wil om te vinden en is sociaal. Werken als reddingshond heeft heel veel overeenkomsten met de oorspronkelijke manier van werken van de vizsla. Op aanwijzing van zijn baas kamt de vizsla zelfstandig een terrein uit, alleen is het gezochte deze keer geen veer wild maar één of meerdere mensen. (in de jacht vergelijkbaar met veldwerk).

Training van een reddingshond

Vlakte en Puin

De honden worden d.m.v. een bij de hond passende beloning gemotiveerd om mensen te vinden. Er zijn diverse methodes, in de basis komt het er op neer dat “een zittende, liggende of hangende mens voor de hond een jackpot beloning betekent. Dit gebeurt natuurlijk in kleine stappen en op een leuke manier. Het is belangrijk dat de honden een grote focus krijgen en dit het leukste spelletje van de wereld gaan vinden. De uiteindelijke bedoeling is dan dat de honden de vondst melden aan de hondengeleider; dit noemen we verwijzen. Het vinden van de persoon alleen is niet meer genoeg om een beloning te krijgen, ze moeten die persoon ook verwijzen. Dat kan op verschillende manieren, gekeken wordt wat het beste bij de hond past. Bv in de vlakte kan dat door middel van “bringselen”, “leegverwijzen” en/of “blaffen”. Deze verwijs soorten hebben feitelijk ook hun oorsprong in de jacht, denk aan bringselen of totverbellen bij het lokaliseren van een stuk wild. Op het puin zijn de verwijzingen; richtings aanwijzend blaffen, krabben of indringen of een combinatie van deze drie.

Inzet en Sport

Je kunt met je hond in het reddingshondenwerk actief zijn in de wedstrijdsport, in de daadwerkelijke inzet of zelfs beide combineren.

Enkele organisaties die zich met sport bezighouden zijn o.a. KNPV en IRO.
Wil je richting praktijkinzet in Nederland kun je terecht bij stichtingen en verenigingen die aangesloten zijn bij de SIN of de SRO. Van een inzetteam wordt niet alleen van de hond een aantal eigenschappen verwacht, ook de geleider zelf moet bv fysiek fit en flexibel zijn en naast het pure werken met de hond ook bereid zijn zich te verdiepen in kennis m.b.t. het navigeren in onbekend terrein en correct portofoon gebruik.

Voor urgente inzetten via de SIN, die gecoördineerd worden door de afdeling speur- en specialistische dieren van de politie, komen daar nog een onafhankelijk certificering (examen), periodieke deelname aan gezamenlijke oefendagen met politie, een verklaring omtrent gedrag en een geheimhoudingsverklaring bij.
Geaccepteerd wordt een geldig certificaat dat niet ouder is dan 2,5 jaar (30 maanden) SIN vlakte, IPO-R vlakte B, IRO B vlakte, IRO MRT vlakte of KNPV B vlakte.
De SRO is druk doende hun continië certificering, er worden wekelijks certificeringspunten gecheckt en afegtekend. Daarmee blijft het certificaat voortschrijdend geldig.
Deze urgente inzetten maken alleen gebruik van vlakte teams (onaangelijnd zoeken in bos en veld en eventueel bebouwd terrein / gebouwen).

Persoonlijk verhaal van Marcel Schwarts en Zus

Mijn verhaal begint bij het zoeken naar een geschikte huishond die graag met de baas wil werken. Dit is mijn ruwharige Vizsla Zus (Quodians Wanick) geworden Vanuit de jacht en speurwerk zijn wij terecht gekomen bij de Stichting Reddingshonden Werkgroep Overijssel (RWO).
Eenmaal aan het SAR-werk geroken te hebben was ik verkocht, vooral omdat ik zag welk plezier mijn hond in het vrije, zelfstandige zoeken had. Tevens de uitdaging om samen als SAR team een meerwaarde te kunnen geven aan de maatschappij heeft dit tot een passie laten uitgroeien. Het verdiepen in de leerprocessen van honden en de mogelijkheden van de reukzin bij honden te onderzoeken geeft, voor mij, het reddingswerk de ultieme uitdaging. Nog steeds ben ik diep onder de indruk door de werk- en zoeklust van mijn Zus. Ook het gemak van het uitwerken en discrimineren van geuren om tot aan de vermiste persoon te komen laat mij wekelijks versteld staan. Naast het vlakte zoeken heeft het SAR werk meer aspecten, namelijk het zoeken op puin en in gebouwen of het zoeken naar vermisten bij lawines of bij verdrinkingen.

De opleiding tot gecertificeerd reddingshondenteam begint bij een pup van 8-9 weken en duurt gemiddeld 2,5 jaar. De hond en baas moeten namelijk in alle mogelijke omstandigheden kunnen werken en daar de theoretische en praktische ervaringen voor opdoen. Daarvoor worden er wekelijks realistische oefeningen uitgezet die door deskundige instructeurs/coaches worden beoordeeld in het certificeringsboekje.
Inmiddels zijn Zus en ik al meer dan 10 jaar inzetbaar en hebben vele inzetten in binnen- en buitenland gehad. Zeker niet allemaal afgesloten met een gevonden persoon, maar wel een zekerheid kunnen geven aan de nabestaanden en politie.

Persoonlijk verhaal van Juul Korff en Epke

Met mijn Rhodesian Ridgeback x Dobermann kruising Falco was ik al in verschillende disciplines van neuswerk (KNPV/Reddingshonden/Mantrailing) actief, toen Vizsla Epke op ons pad kwam.

Met Epke heb ik het eerste jaar ook verschillende disciplines beoefend, maar zijn passie en talent lag duidelijk vooral bij vlakte en puin: vrij zoeken naar een (vermiste) persoon. Wat niet gek is gezien de manier waarop Vizsla’s zoeken.
Hij kan zich er helemaal in uitleven, heeft een goede neus, veel loopvermogen en een enorme wil om te vinden. Ik kan er zo van genieten als ik zie hoe hij “geur” krijgt en dit uitwerkt naar de bron, het maakt hem niet uit of dat in bos en veld, op puin of in gebouwen is. Hij is voor alles in. Gewoon een heerlijk hondje om mee te werken!

Het was qua trainingsaanpak in het begin wel even schakelen. Falco heeft echt een heel ander karakter, maar we aren al snel een echt team. Het duurde niet lang voor we samen een inzetcertificaat gehaald hadden, en zijn sindsdien inzetbaar bij urgente vermissingen via de SIN voor Politie SSD. Zoekwerk met de hond is het mooiste wat er is en het is echt een passie geworden, waar eigenlijk alle vrije tijd in gaat zitten. We trainen meerdere dagen per week bij rhg CASAR Nederland. Inmiddels ben ik ook keurmeester bij de SIN en vind ik het geweldig om te zien dat er steeds meer Vizsla’s in dit werk terechtkomen.

Persoonlijk verhaal van Tamara Turenhout en Lana

Even voorstellen. Mijn naam is Tamara Turenhout en ik woon samen met mijn vriend Martijn, onze 4 Mechelse herders en ons Lieve Vizsla meisje Lana (Fajtiszta Udine Lana). Martijn wilde graag een hond, waar hij het reddingswerk mee kon gaan doen. En bij de KC, waar wij de puppycursus deden, waren toevallig 2 mensen van een reddingshonden vereniging aanwezig. Na met ze gesproken te hebben, was hij nog enthousiaster en al snel had hij afgesproken om een dagje mee te trainen. Sinds mei 2016 trainen wij dan ook bij SARDOGNL. Lana was toen 5 maanden en dit zou de eerste kennismaking met de reddingshonden wereld zijn. Alleen Lana had andere plannen, er was namelijk vanaf dag 1 een betere klik tussen mij en Lana, dus al snel ben ik de trainingen gaan overnemen. We hebben de eerste 1.5 jaar getraind richting de ‘sport’. We trainden dus appel en het zoeken op de sport manier. Dit is, voor de vlakte, een rechte lijn lopen door het gebied en de hond links/rechts sturen. Op een gegeven moment is onze vereniging gestart met een inzet groep. Wij merkten dat wij dit leuker vonden. In september van 2017 zijn wij toen helemaal overgestapt naar het trainen op de inzet manier. En dit was voor ons de juiste keuze. Lana is ontzettend vrij in haar zoeken en toch hebben we constant op een bepaalde manier even contact. Na lang trainen voor zowel Lana als mezelf (kennis van kaart en kompas lezen) hebben we in april 2019 ons inzet certificaat van de SIN gehaald. Dit houd in dat we in samenwerking met de Politie, officieel inzetbaar zijn bij urgente vermissingen. In mei 2019 hadden wij onze eerste gezamenlijke oefendag met de Politie. Elke training verbreden wij onze kennis en kunde. Op dit moment zijn we aan het trainen voor het puin examen waar we hopelijk in het voorjaar van 2020 aan mee kunnen doen.